YÜZ YILLIK SÜREÇTE EĞİTİM VE EĞİTİMDEN BEKLENTİLER

Meşrutiyet döneminde eğitim üzerine çalışma yapmış düşünürler psikolojiyi önemsemiş ve çocuk temelli yeni bir eğitim bakış açısı üzerinde durmuşlardır. Bu, Cumhuriyet dönemindeki eğitim felsefesinin oluşmasına da önemli zemin hazırlamıştır.   

Yeni Dönemdeki Hamleler

Cumhuriyet dönemi eğitim felsefesinin oluşmasında çıkarılan temel kanunlar, oluşturulan yeni müfredatlar, yapılan şûralar, toplantılar, inkılaplar, ülkenin gelişmesini hedefleyen kalkınma plânları ve birçok eğitim felsefesinin tartışılması ve birçoğunun yürürlüğe girmesi bugünkü eğitim sistemini oluşturmuştur.    

Müfredat ve Programlar

Yeni eğitim düzenlemeleri Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde ortaokul ve lisede atılımlar sağlamışsa, Cumhuriyet dönemi de ilkokullar da önemli atılımlar sağlamıştır. 1924 yılında ilk defa hazırlanan İlk Mektep Müfredat Programı ile başlayan program ve düzenlemeler 2005-2006 Programı ile toplam 24 kez yeni program hazırlanmış ve bütün bu atılımlar Cumhuriyet dönemindeki zihinsel dönüşümün temel taşları olarak karşımızda durmaktadır.

Millî Eğitim Şûraları

Cumhuriyet döneminin ilk eğitim şurası sayılan Birinci Heyet-i İlmiye Toplantısı 15 Temmuz-15 Ağustos 1923 tarihleri arasında ve 21. Millî Eğitim Şûrası 1-3 Aralık 2021 tarihinde yapılmıştır.

İnkılaplar

Cumhuriyetin ilk yıllarında eğitimi direkt etkileyen birçok yenileşme hamlesi yapılmıştır. 1921 İlk Anayasa, Cumhuriyetin ilânı, Şer’iye Mahkemelerinin Kaldırılması, 1924 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu, Şapka Giyilmesi Kanunu, Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapatılması, Batı Takvim ve Saatin Kabulü, Medeni Kanunun Kabulü, Latin Rakamlarının Kabulü, Latin Alfabesinin Kabulü, Millet Mekteplerinin Açılışı, Halk okuma Odalarının ve Halk Evlerinin Kurulması, Eğitmen Kurslarının Açılması, Köy Enstitülerinin Kurulması başlıca sayılabileceklerdendir. 

Millî Eğitimin İlkeleri

Cumhuriyet Döneminde eğitimde çeşitli değişim ve evrim dönemleri sıralanabilir. 1923 ile 1938 yılları arasında; millî bir karakter ve millî bir duyuş, bilim ve tekniğin önemsenmesi, ekonomik yön, eğitimde birlik ilkesi, bilgisizlik ve cehaletle mücadele, bilgisizliği yok etme ilkesi, millîlik, yenileşme ve modernleşme, bilimsel olma, meslekî becerileri geliştiren eğitim temelli işe dayalı eğitim, disiplinli eğitim, karma eğitim ilkesi ve laikleşmedir. Bu sayılanların bütününü millî bir eğitime yönelme olarak değerlendirilmiştir.

Eğitim Dönemleri    

1938’den sonra eğitime yön veren çeşitli değişimler göze çarpar. 1938 ile 1950 yılları arasında insanı ön plana çıkaran hümanistleştirme dönemi, 1950 ile 1960 yılları arasında Amerikalaştırma dönemi, 1960 ile 1980 yılları arasında plânlaştırma dönemi, 1980 yılı ve sonrası ise serbest piyasa ekonomisinin eğitim üzerindeki etkisinin yaygın olduğu dönem olarak tartışılmıştır.

Eğitimde Psikoloji ve Sosyoloji

Batı eğitim sisteminde temel iki eğilim vardır. Bireyi ön plana alan, doğru bilginin temel kriteri birey denildiğinde psikolojizmin ön palana çıktığı, doğru bilginin asıl kriteri toplum ve toplumsal değerler denildiğinde sosyolojizm ön plana çıktığı eğilimdir. Bu iki akımın da Cumhuriyet döneminde denendiği daha çok ikincisinin genel döneme hâkim olduğu görülmektedir.

Eğitim Sisteminden Beklentiler

Cumhuriyet dönemindeki bütün etkiler ve gelişmeler ışığında Türk Eğitim Sistemi temelde; eğitimin öncelikli paydaşlarından olan öğretmen ve öğrencilerin, kendi temel yargılarına ve kendine güvenen, kendi duygularını ön plana çıkaran ve bunları tanıyan, farklı sorular sorarak yanıtlayan veya yanıtlanmasını isteyen, kendi psikolojik ve bedenen sağlıklı gelişmelerini destekleyen, kendilerini mutlu edecek tutkularını başarmaya odaklı, biricik varlık olarak özgün birey olmalarına izin veren, korku ve endişeye izin vermeyecek şekilde, toplumun yararını kendi bireysel yararıyla birleştirmiş, millî duygularla donatılmış bir öncelik geliştirmeye doğru ilerlediği görülmektedir. “Fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller” yetiştirme ülküsü bu beklentilere cevap verilebildiği ölçüde gerçekleşebilir.

Fırsatları Araştırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi
Son yirmi yılda eğitimdeki hamleler önemli bir yer tutmaktadır. Müfredatın yeniden düzenlenmesi, okullardaki teknolojik alt yapının tamamlanması, eğitim araçlarının öğrencilere ücretsiz verilmesi, derslik sayılarının önemli sayıda artırılması, eğitim binalarının yenilenmesi ve depreme dayanıklı hale getirilmesi, fiziki imkanların geliştirilmesi, öğretmen atamalarının artırılması, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin geliştirilmesi gibi birçok yeni atılım gerçekleşmiştir. 

Çözülmesi Gerekenler
Bununla beraber ücretli öğretmen sorunu, öğretmenlerin yetiştirilmesi ve seçilmesi, okullarda beden eğitimi ve spor, görsel sanatlar ve müzik alanlarında istenen başarıya ulaşılamaması, yüzme derslerinin okullarda olmaması, trafik kültürünün okullarda verilememesi, okullarda kulüp ve sosyal etkinliklerin istenen seviyede gerçekleşmemesi, sınav sistemi ve sınav sistemine bağlı gelişen diğer sorunlar çözülmesi gereken sorunlar olarak önümüzde durmaktadır.
Diğer yandan çocuğun ilk eğitiminin ailede başladığı gerçeğinden yola çıkılarak “aile eğitimi” ile ilgili yeni bir müfredat ve yeni bir sistem oluşturulması gereği önem arz etmektedir.