EMEK KOYMADAN PARA KAZANANLAR

Ramazan ayının başı rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden kurtuluştur. Maalesef bazı insafsız fırsatçılar Ramazanda rahmet, mağfiret ve kurtuluş talep edeceklerine fakirin cebine göz dikiyorlar.

Kimlerden mi bahsediyorum, kabzımallardan tabii ki…

Arife günü yolum pazara düştü. Geçen haftada Pazar alışverişini ben yaptığım için kıyaslama fırsatı buldum. Bayram öncesi 2,5 liralık patates 4 liraya, 2 liralık soğan 4 liraya, 3 liralık taze fasulye 5-7 liraya çıkmıştı.

Tam seçim öncesi yapılan bu haksızlığa dur denmeli.

Üreticiden bir liraya aldığını 4-5 lirayla piyasaya sunan kabzımal-komisyoncu ve toptancıların oluşturduğu vurgun çarkının önüne maalesef bir türlü geçilemiyor. Tüketicinin cebinden çıkan paranın ancak yüzde 10’u üreticinin cebine giriyor. Aradaki yüzde 90’lık fark, yıllardır bu çarktan beslenen kesimlerin eline geçiyor. 

Emeğinin karşılığını alamayan üreticiler bin bir zahmetle yetiştirdiği ürünleri satamadığı için isyan ediyor. Üretici bırakın para kazanmayı, zarar etmemek için uğraşıyor, didiniyor.

İlk ürünler vatandaşa değil stoklara, soğuk hava depolarına yığılıyor. Bu yöntemle piyasa ürün arzını düşüren spekülatörler, fiyatların yukarı çıkmasını bekliyor, fiyatlar istedikleri seviye çıkınca stoklardaki ürünleri piyasaya sürülerek büyük vurgun yapılıyor.

Türkiye’de yaş sebze-meyve üretiminin yalnızca % 5’i ihraç ediliyor. Geriye kalan yüzde 95’lik kısım 80 milyonluk iç pazara sunuluyor. Ancak bu miktarın % 25-30’u ise tüketiciye ulaşmadan çürüyor. Bu sorunun önüne geçecek çözüm önerisi olarak yıllardır konuşulan soğuk hava depolarının yetersizliği sürüyor. 

Dünyanın en büyük tarım ülkelerinden biri olan/olması gereken Türkiye’de, yaş sebze meyvede fiyat ayarı bir türlü yapılmıyor. Üreticinin kazanması gereken yerde aracıların saadet zinciri gibi işlettiği fiyat sistemi tüketicinin cebini yakıyor, sebze ve meyve tarladan tüketiciye gelene dek her durakta fiyat artıyor.

Sorunlar nedir, neden çözülemiyor?

Sertifikalı tohumluk fiyatları yüksek, üretici organize edilememiş durumda, birlikler ve kooperatifçilik arttırılmalı, bilinçsiz üretimden vazgeçilmeli, girdi maliyetleri(mazot, gübre vb) düşürülmeli, sertifikalı fidan kullanımı artırılmalı, üretici birlikleri yasasındaki yetersizlikler giderilmeli, çiftçi / kabzımal / pazarcı süreci sağlıklı takip edilmeli, soğuk hava alanlarının yetersizliği giderilmeli, spekülatörlere karşı piyasayı dengeleyecek mekanizmalar en kısa sürede kurulmalıdır.

Ülkemiz çok şanslı sayılır. Bir de alın terini toprağa döken ve ekmeğini eliyle, tırnaklarıyla kazanarak çoluk çocuğunu geçindirmeye çalışan çiftçilerimize destek olsak var ya, bizi kimse tutamaz.

Ağlamaklı hale gelen, gırtlağa kadar borca batmış üreticinin sorunlarıyla ilgilenmek, benim gibi garibanın dışında sesini çıkarmak, çözüm yolu bulmak bir oya bile ihtiyacımız olduğu bu anda çok önemli.

Cam filmi sorununun çözümünün bile reise gittiği bir ortamda çok hızlı ve gerektiği sertlikte tepki verilmeli. Her bakanlık kendi sorumluluğunu almalı, kişilere bağlı olmadan en kısa sürede sistem getirilmeli, sorunlar çözüm bulmalı.