BESMELEYLE BAŞLAMAK

Besmele ile başlayan her iş hayırla neticelenir. Niyet hayır olursa, varılan sonuçta hayırlı olur.

Kadim Kültürümüzün en belirgin prensiplerinden biri de Besmele, Hamdele ve Salvele ile her hayırlı işe başlama geleneğidir.

                Âlimlerimiz eserlerine mukaddime yaparken veya Hocalarımız dersine giriş yaparken Besmele, Hamdele ve Salvele ile başlarlar.

                Besmele; ‘Bismillâhirrahmanirrahîm.’ Hamdele; ‘El-hamdülillâhi Rabbil âlemin.’ Salvele; ‘Allahümme salli alâ Muhammed’in ve alâ âl-i Muhammed.’ demektir.

                İmam Burhaneddin Ez-Zernûcî ‘’Ta’lim’ül-Müteallim’’(İslâmda Eğitim-Öğretim Metodu) isimli eserine şöyle başlangıç yapıyor;

                ‘’Bismillâhirrahmanirrahîm. Esirgeyen, bağışlayan Allah’ın adıyla. Bize, nimetlerin çeşitleri, ihsanların en güzeli ile ihsanda bulunan, bizi ilim öğretmekle, ifade kabiliyeti ile diğer yaratıklar üzerine üstün kılan Cenabı Allah’a hamd olsun.

                Salât ve selâm, dinlerin en hayırlısı ile milletlerin en hayırlısına gönderilen Hz. Muhammed Mustafa sallallahu aleyhi vesellem üzerine, O’na uyanlar üzerine, imân bilgilerinin menbaı, irfan âlemlerinin güneşi olan ashabı üzerine olsun.

                Besmele, Hamdele ve salveleden sonra söze başlıyorum’’ diye başlayan mukaddimesinden sonra konulara giriyor.

                İslam’da dünya ve ahretle ilgili meşru bir işe besmele ile başlanması tavsiye edilir. Peygamberimiz (s.a.s.) bir hadisi şerifinde;

                ‘’Besmele ile başlanmayan her iş bereketsiz ve güdüktür’’ buyurmuştur.

                Besmelenin yerine göre farz, vâcip, sünnet, mendup, haram ve mekruh gibi hükümleri vardır.

Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın ‘’Hak Dini Kur’an Dili’’ adlı tefsiri 1. Cildinin 60. Sahifesinde şu bilgiler yer alır;

                ‘’Besmeleden Çıkan Hükümler: Kur’an yazarken ‘Tevbe’ suresinden başka sure başlarında ‘Bismillahirrahmanirrahiym’ yazmak farzdır. Hayvan keserken veya ava silahla ateş ederken sadece ‘Bismillah’ demek de farzdır. Kasıtlı olarak besmele terk edilirse o hayvanın eti yenmez. Fakat besmele unutulursa bir sakıncası yoktur. ‘Kesilirken üzerine Allah’ın adı anılmayan hayvanlardan yemeyin.’ (En’am, 6/121). Bunda ve bu gibi bazı yerlerde ‘Er-rahmanir-rahim’ denilmemesi sünnettir. Namaz dışında Kur’an okumaya başlarken sure başlarında ise (Eûzü Besmele) âlimlerin çoğuna göre sünnettir…’’

                Herhangi bir işe başlarken besmele çekmenin hükmü işin mahiyetine göre değişir. Mesela içki içmek, gasp edilen veya çalınan bir şeyi yemek gibi yasak fiillere besmele ile başlamak, onları meşru saymak anlamına geleceği için haram kabul edilmiştir. Abdest almak, dua okumak gibi ibadetlerle yenilmesi helâl olan gıdaları yemek, aynı mahiyetteki şeyleri içmek gibi fiillere besmele ile başlamak sünnet, oturma, kalkma ve yürüme gibi işlerde ise mubahtır. Necaset mahallerinde besmele çekmek mekruh sayılmıştır. (TDV. İslam Ansiklopedisi C.5/531)

                Her işe besmele ile başlamak, Allah’ın adını anmak güzel bir davranıştır. İşine besmele ile başlayanı, besmele ile yatıp kalkanı Allah âciz de bırakmaz, yalnız da bırakmaz. Bir işe başlarken mutlaka, Euzü Besmele çekilmelidir. İş bittikten sonra ‘’Elhamdülillah’’ denmelidir.